ملاقات با باام و 325i E46

پیدا کردن جانشین E36 خودش ماجرایی بود. مدلی که در تمام مدتی که به فروش می‌رفت (از 1990 تا 2000) هر سال در لیست 10 مجله خودروی برتر کار درایور قرار گرفته بود. این مدل اولین سری 3 بود که به‌صورت هاچ‌بک ساخته شد. سری 3 که با اولین جعبه‌دنده 6 سرعته دستی ساخته شد. اولین بام‌و که با صندلی محافظ کودک ساخته شد. اولین خودروی دیزلی که در سال 1998 در مسابقات 24 ساعت نوربورگ‌رینگ پیروز شد. به همین دلیل بود که جانشینی E36 موضوع ساده‌ای نبود.

ما هم داریم برای خودمان پیاز داغ قضیه را بیشتر می‌کنیم. مشکلی نیست که خیلی قبل‌تر از توقف تولید سومین عضو خانواده سری 3، به این چالش‌ها فکر کرده بود. خیلی‌تر، یعنی 3 سال بعد از تولید E36 و 4 سال قبل از تولید E46.

سال 1993 پروژه طراحی اولیه نسل چهارم شروع شد. واحد R&D کار خود را برای توسعه سبد متنوعی از تولیدات در سگمنت D شروع کرد. این برای اولین بار بود که باام‌بار فرآیند طراحی و مهندسی محصول جدید خود را علاوه بر سطوح بالای خودش، به‌موازی با شرکت‌ها بیرونی هم انجام می‌داد. بخشی از توسعه مهندسی توسط دکتر ولفگنگ ریتزل انجام شد که در کارنامه‌اش با ولو، فورد و لندروور همکاری داشت و بخشی از کار طراحی نیز به واحد آمریکایی شرکت یعنی DesignWorks واگذار شد.

پروژه گویا، پروژه واقعاً عظیمی بود. نسخه های اولیه در سال 1995 یعنی دو سال بعد از آغاز به کار نسل جدید سری 3، روی میز مدیران قرار گرفت. شرکت از نتایج شگفت‌زده بود ولی قصد داشت محصول بعدی آیرودینامیک‌تر و البته از نظر بصری جسورتر باشد. بنابراین یک سال دیگر روی بدنه آن کار کردند. اوایل سال 1997 بام و پتنت (گواهی ثبت اختراع) را ارائه کرد. نهایتاً همان سال این مسیر پیچیده و سنگین به پایان رسید و E46 به‌عنوان چهارمین نسل از سری 3 روی خط تولید رفت. اما مدلهای این نسل اواسط سال 1998 اولین مشتری تحویل شد. گفته می‌شود دلیل 31 ماه تأخیر تا نهایی شدن طراحی خودروی جدید، وسواس شدید هیئت‌مدیره باام‌و بود. وسواسی که دیدیم چطور دنیا تکان داد.

کریس بنگل. همین نام برای دوستداران باامو کفایت می کند. سرطراح اسطوره‌های باواریایی‌ها که یک دوجین شاهکار از خودش به یادگار گذاشته است. کدام را نام ببریم؟ سری 5 (نسخه E60) یا سری 6 (نسخه E63)؟ از سری 7 (نسخه E65) بگوییم یا X5 (نسخه E53)؟ کانسپت ماورایی GINA را چگونه هضم کنیم؟

اگر بگوییم طراحی تمام موفقیت E46 مدیون تحسین‌برانگیزش است، اغراق کرده‌ایم؛ اما بدون شک بخش قابل‌توجهی از فروش خیره‌کننده این خودرو از زبان گرافیکی خارق‌العاده آن بوده است. بام‌و E46 در زمانی متولد شد که دنیا در آستانه ورود به قرن جدید بود. شرکت چیزی می‌ساخت که نه فقط پایبند به سنت طراحی نسخه‌های قبلی باشد، بلکه در دنیای مدرن هم حرفی برای گفتن داشته باشد. فلسفه‌ها در بخش قبلی گفته‌اند که چقدر مهندسان را به خودش معطوف کرده است. آنچه می‌بینیم، در اوج کمال این ایده است.

سازه های مکعب مستطیلی که چهره اش خشونتی حساب شده است. شرکت این سطح از اخم را در نسل بعدی (نسخه E90) کمی چرب و چیل کرد ولی E46 واقعاً مجلل و باشکوه است. حس و حالی که در سدان‌های آمریکایی دهه 70 تجربه می‌کردیم. شاید همین ساده‌اش باشد که خواب همه را دست گرفته است.

خطوط و زوایا، استوار و قدرتمند روی بدنه حرکت می‌کنند و با متانت به پایان می‌رسند. ببینید چطور گلگیرها با یک برجستگی ملایم، دلبری می‌کنند. آیا می‌شود اینقدر ساده و اینقدر تأثیرگذار؟

به صورت کلی که به بدنه نگاه می‌کنیم، چهره یک سدان خانوادگی به چشم می‌آید؛ اما همان ریزه‌کاری‌های دیوانه‌کننده‌اش است که بیننده را عاشق می‌کند. مثلاً چراغهای عقب. آخ که چراغهای عقب. چقدر درست و چقدر عالی. انگار ازل این سبک چندتکه‌ای برای همین خودرو و همین نسل بود.

اگر نقدی، اعتراضی چیزی به کابین E46 دارید، فقط یک نکته را فراموش نکنید. شما در حال مشاهده طراحی یک خودروی 24 ساله هستید. با این حال اتمسفر طراحی داخلی کاملاً منطبق با فضای بیرونی است. همان ساده و همان اعجاز. البته این را هم قبول داریم که بام‌و طی چند سال طراحی چند سال گذشته و داخلی تولیداتش را به شکل انقلابی، متحول کرده است.

لیست کردن آپشن های یک خودروی بیست و چهار ساله واقعاً به درد مخاطب امروزی نمی‌خورد. مثلاً قفل مرکزی و سنسور عقب، دکمه روی فرمان و آینه برقی شاید آن روزها پدیده خاصی را به حساب می‌آورد ولی راستش ارزش گفتن هم ندارد.

با این حال E46 یک چیزهایی دارد که هنوز هم گفتنش خالی از لطف نیست. مثلاً درون داشبورد نسخه‌های استاندارد این خودرو یک چراغ قوه قابل‌شارژ وجود داشته است. پیشرانه بعد از حدود 15 دقیقه فعالیت درجا (بیکار) به نوعی خواب می‌رود. زیر آینه وسط یک دکمه قرمز وجود دارد که درباره اش افسانه های عجیبی ساخته شده است. می‌گویند این دکمه را به چند ماهواره متصل می‌کند و یا در صورت روشن شدن امکان ردیابی توسط پلیس از بین می‌رود. ساده یا مطمئن این دکمه قرمز، فقط یک چراغ آلارم است که در صورت باز ماندن درب یا کاپوت تا چند ساعت با روشن شدن، به هشدار می‌دهد.

هنگامی که برف پاک‌کن با سرعت بالا در حال کار کردن باشد، در صورت توقف، سرعت آن کاهش پیدا کند. کیسه هوای شاگرد هم ویژگی خاصی دارد. اگر کسی در کنار مانع نباشد، در زمان ایربگ این قسمت برای جلوگیری از هزینه بی‌مورد باز نمی‌شود.

آن روزها که سیستم کدینگ و نام‌گذاری محصولات ب‌ام‌و مثل حالا پیچیده و عجیب نبود، 325 خیلی ساده می‌شد، سری 3 با پیشرانه 2.5 لیتری. قلب این خودرو در دوره خودش یک شگفتی بود. بلوک شش سیلندر خطی که به راحتی می‌توانست 184 اسب‌بخار قدرت و 237 نیوتن‌متر تولید کند. باید اعتراف کنیم که کل پیشرانه های خانواده E46 شگفت انگیز بودند. مدل پایه 316i با حجم 1.6 لیتر می‌توانست 115 اسب‌بخار نیرو می‌دهد. البته آقای پادشاه یعنی M3 CSL با آن پیشرانه طوفانی 3.2 لیتری 355 اسب‌بخاری.

کجا بودیم؟ بله 184 اسب‌بخار قدرت. غیر از هنرنمایی بوش، این وسط زیمنس هم به‌ویژه در بخش طراحی ساختار دو میل‌سوپاپ نقش‌آفرینی درخشانی داشته است. بام‌و E46 مدل 325i دارای جعبه‌دنده 5 سرعته خودکار است که می‌تواند شاسی 1495 وزنی‌اش را طی کند 8.4 ثانیه به سرعت 100 کیلومتر برساعت است. می‌دانیم. انتظار داشتید شتاب این خودرو حول و هوش 5 ثانیه باشد. در راه رفع تکدر خاطرتان، به اطلاع می‌رساند مرسدس‌بنز هم‌کلاس و هم‌دوره E46 یعنی C230 (نسخه W203) با همین پیشرانه 2. 5 لیتری شش سیلندر که تازه 17 اسب‌بخار هم قوی‌تر بود، شتاب صفر تا صد 8.9 ثانیه داشت.

اول، درباره عشق و عاشقی صحبت کردیم. موضوع مهمی که مدت‌هاست در بازار خودرو کشور، فراموش می‌شود. سال‌هاست خودرویی را نمی‌بینیم که «حداقل کمی» محبوب باشد. چه برسد به ماندگاری 25 ساله. که هنوز E46 بین افراد دارای احترام و مقبولیت است، چند دلیل دارد. خُب مهم‌ترینش خود این است که همه چیز را در نظر بگیرید. باام‌و E46 همینطوری در یک بازار سالم و پررقابت، هیجان ایجاد می‌کند. چه برسد به بازار پرحاشیه و غیرقابل پیش بینی ما.

نکته فوق‌العاده ماجرای اینجاست که این خودرو حاضر شده‌است و به جای خرید یک کراس‌اور چینی با انبوهی از آپشن‌ها و تجهیزات مشتری‌پسند، یک آلمانی معمولی را بدون شما می‌بینید، هزینه نگهداری و استهلاک بالا بروند. این چیزی فراتر از عشق است. این مغناطیس جنون‌آمیز E46 است فقط.

_{عکاس: محمدرضا اناری}